Zgodnie z art. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych „rozdzielnica elektryczna” oznacza aparaturę rozdzielczą oraz jej połączenie z przyłączonymi urządzeniami sterowniczymi, pomiarowymi, zabezpieczeniowymi i regulacyjnymi, a także zespoły takiej aparatury i urządzeń ze wzajemnymi połączeniami, osprzętem, obudową i elementami pomocniczymi, które są przeznaczone do wykorzystywania związanego z wytwarzaniem, przesyłem, dystrybucją i przetwarzaniem energii elektrycznej.

Wyłączniki, przekładniki, rozłączniki oraz inne urządzenia napełnione SF₆ zgodnie z powyższą definicją również są częścią rozdzielnicy elektrycznej.

W związku z powyższym, do wykonywania czynności polegających na instalacji, konserwacji, naprawie, serwisowaniu, likwidacji oraz do dokonywania odzysków gazu SF₆ z wymienionych urządzeń również wymagane jest posiadanie certyfikatu personalnego kat. rozdzielnice elektryczne.

Zgodnie z art. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych regeneracja oznacza „ponowne przetwarzanie odzyskanego fluorowanego gazu cieplarnianego w celu osiągnięcia właściwości roboczych odpowiadających właściwościom roboczym substancji pierwotnej, z uwzględnieniem zamierzonego zastosowania”.

Zamierzonym zastosowaniem jest branża elektroenergetyczna, więc właściwości pierwotne gazu SF₆ uznaje się na podstawie normy PN-EN IEC 60376.

Zregenerowany SF₆ powinien być po regeneracji poddany przez firmę dokonującą regeneracji specjalistycznym badaniom laboratoryjnym sprawdzającym jego parametry techniczne w celu potwierdzenia, czy zregenerowany gaz spełnia kryteria jakościowe określonych w normie standardów.

Recykling polega jedynie na przeprowadzeniu podstawowego procesu oczyszczania oraz ponownym wykorzystaniem odzyskanego fluorowanego gazu cieplarnianego po tym procesie.

Jedynie gaz poddany całościowemu procesowi regeneracji może być uznany za pełnowartościowy produkt o parametrach technicznych równych rygorystycznym właściwościom nowego produktu.

Zgodnie z art. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, „pierwotny” SF₆ oznacza sześciofluorek siarki, który nie został uprzednio zastosowany.

Pierwotnym SF₆ można napełniać urządzenia elektryczne, jednak do tej czynności wymagany jest certyfikat dla personelu kat. rozdzielnice elektryczne.

Odzyskany SF₆  nie jest już substancją pierwotną, tylko odpadem.

Zgodnie z art. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, „ilość SF₆ zawarta w rozdzielnicy” oznacza znamionowe napełnienie wyodrębnionego przedziału gazowego urządzenia.

Znamionowe napełnienie przedziału gazowego musi być określone w dokumentacji technicznej sporządzonej przez producenta danego rodzaju rozdzielnicy.

Dokument PN – EN IEC 60 376 „Wymagania dotyczące technicznego heksafluorku siarki (SF₆) i gazów uzupełniających do jego mieszanin stosowanych w urządzeniach elektrycznych” określa jakość technicznego heksafluorku siarki i gazów uzupełniających takich, jak azot i tetrafluorometan do zastosowania w urządzeniach elektrycznych. W normie opisano również techniki stosowane do analizy SF₆ przed jego wprowadzeniem do urządzeń elektrycznych, obejmujące zarówno oprzyrządowanie laboratoryjne, jak i oprzyrządowanie przenośne używane na miejscu zainstalowania urządzenia elektrycznego.

Dokument PN – EN IEC 60 480 „Wymagania dotyczące heksafluorku siarki (SF₆) i jego mieszanin do ponownego zastosowania w urządzeniach elektrycznych” określa kryteria ponownego użycia heksafluorku siarki po odzyskaniu ze sprzętu elektrycznego (np. w celu konserwacji, po zakończeniu eksploatacji) i regeneracji. Norma zawiera kilka załączników dotyczących opisu różnych metod analizy gazu SF₆, zagadnień związanych z odzyskiem i neutralizacją produktów rozpadu, kriogenicznej regeneracji SF₆ oraz zaleceń dotyczących przechowywania i transportu SF₆.

Zgodnie z art. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych „operator” oznacza osobę fizyczną lub prawną sprawującą faktyczną kontrolę nad technicznym działaniem danego produktu lub urządzenia.

„Faktyczna kontrola” oznacza codzienną kontrolę nad urządzeniem, pełny dostęp, podejmowanie decyzji w sprawach finansowych i technicznych.

Podmiot staje się operatorem w momencie dostarczenia urządzenia na miejsce użytkowania lub (w przypadku instalacji) po jej zakończeniu i napełnieniu SF₆.

Jeśli nie ma możliwości ustalenia operatora, to staje się nim właściciel.

Operatorem urządzenia nigdy nie będzie firma serwisująca urządzenie, chyba że sama je eksploatuje w swojej siedzibie lub jest jego właścicielem.

W skrócie: operator = numer NIP

Zgodnie z art. 14 ust. 2. Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, obowiązek prowadzenia dokumentacji należy do operatora urządzenia.

Należy jednak pamiętać, że rozdzielnice elektryczne nie podlegają kontroli szczelności, a co za tym idzie obowiązkowi prowadzenia dokumentacji w systemie Centralnego Rejestru Operatorów jeśli spełniają przynajmniej jeden z poniższych warunków:

1. a) ich zbadany poziom wycieków jest zgodnie ze specyfikacją techniczną producenta mniejszy niż 0,1 % rocznie i są one odpowiednio oznakowane;
2. b) są wyposażone w przyrząd do monitorowania ciśnienia lub gęstości; lub
3. c) zawierają mniej niż 6 kg fluorowanych gazów cieplarnianych.

Zgodnie z art. 10 Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową i niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, nabywania fluorowanego gazu cieplarnianego w celu wykonywania czynności wymagających posiadania certyfikatu dla personelu, może dokonywać osoba fizyczna posiadająca odpowiedni certyfikat dla personelu.

Każdy podmiot może zakupić SF₆ w calach dalszej odsprzedaży bez posiadania certyfikatu dla personelu, jednak zobowiązany jest do złożenia oświadczenia u dystrybutora gazu.

Oświadczenie musi zawierać informację, że nabyty SF₆ nie będzie wykorzystany do czynności wymagających posiadania certyfikatu dla personelu, tylko zostanie odsprzedany innemu podmiotowi.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych poprzez czynność „konserwacji lub serwisowania” oznacza między innymi dostarczenie fluorowanych gazów cieplarnianych do układu.

Zgodnie z powyższą definicją, w przypadku czynności napełniania urządzenia gazem konieczne jest posiadanie certyfikatu dla personelu.

Naprawa nieszczelności również jest czynnością konserwacji lub serwisowania, dlatego jej wykonanie również wymaga posiadania certyfikatu dla personelu.

Zgodnie z art. 29 Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową i niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych przedsiębiorcy wykonujący czynności dla osób trzecich, polegające na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie lub likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła zobowiązani są do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorstwa.

Obowiązek dotyczy również stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane.

W przypadku rozdzielnic elektrycznych wystarczające jest posiadanie certyfikatów dla personelu.

NIE

Osoby dokonujące czynności napełniania ciśnieniowych zbiorników przenośnych o pojemności powyżej 350 cm³ zobowiązane są posiadać zaświadczenie dla napełniaczy. Zaświadczenia kwalifikacje w tym zakresie wydawane są zgodnie z:

• Ustawą z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 667),
• Rozporządzeniem Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych,

i przeprowadzane przez Urząd Dozoru Technicznego.

Zgodnie z art. 10 ust. 10  Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do uznawania certyfikatów wydanych w innym państwie członkowskim.

Dodatkowo przepisy unijne nakazują, że państwa członkowskie nie mogą ograniczać swobody świadczenia usług lub swobody przedsiębiorczości z powodu wydania certyfikatu w innym państwie członkowskim.

Serwisant powinien jednak posiadać tłumaczenie przysięgłe swojego certyfikatu na język urzędowy Państwa, w którym będzie posługiwał się dokumentem.

Uznawanie certyfikatów w innych krajach dotyczy tylko państw członkowskich Unii Europejskiej.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 i 2 Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, certyfikat dla personelu wydawany jest bezterminowo.

Certyfikat może zostać jednak cofnięty w przypadku prawomocnego skazania osoby posiadającej ten certyfikat za przestępstwo przeciwko środowisku.

Certyfikat jest ważny na terenie całej Unii Europejskiej.

Zgodnie z art. 20 Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, personel dokonujący instalacji, serwisowania, konserwacji, napraw lub likwidacji rozdzielnic elektrycznych zawierających fluorowane gazy cieplarniane bądź dokonujący odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych ze stacjonarnych rozdzielnic elektrycznych obowiązany jest do posiadania odpowiedniego certyfikatu dla personelu.

Certyfikat dla personelu wydawany jest przed Urząd Dozoru Technicznego, na podstawie pozytywnego wyniku egzaminu, uzyskanego przez personel w jednostce egzaminującej.

Certyfikat jest bezterminowy i obowiązuje na terenie całej Unii Europejskiej.

TAK

Zgodnie z art. 20 Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, personel dokonujący instalacji, serwisowania, konserwacji, napraw lub likwidacji rozdzielnic elektrycznych zawierających fluorowane gazy cieplarniane bądź dokonujący odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych ze stacjonarnych rozdzielnic elektrycznych obowiązany jest do posiadania odpowiedniego certyfikatu dla personelu.

Przepis nie wyłącza z obowiązku posiadania certyfikatu personel pracujący z urządzeniami o napełnieniu poniżej 6 kg gazu SF₆.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych odzysk SF₆ jest prowadzony tylko i wyłącznie w celu zapewnienia recyklingu, regeneracji lub zniszczenia tego gazu.

Przed ponownym napełnieniem urządzenia gazem SF₆, konieczne jest przeprowadzenie jego recyklingu lub regeneracji.

Gaz po procesie recyklingu może być użyty ponownie tylko w urządzeniu, z którego został odzyskany.

Zgodnie z art. 180a Ustawy Prawo ochrony środowiska, pozwolenie na wytwarzanie odpadów
jest wymagane do wytwarzania odpadów o masie powyżej 1 Mg rocznie w przypadku odpadów niebezpiecznych, do jakich klasyfikujemy odzyskany SF₆.

Pozwolenie wymagane jest również w przypadku przetwarzania, magazynowania i transportowania odpadów.
W przypadku transportowania pozwolenie nie dotyczy transportowania odpadów wytworzonych przez siebie.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 32 Ustawy o odpadach właścicielem odpadu w postaci odzyskanego sześciofluorku siarki jest firma serwisowa, dokonująca czynności odzysku.

Odzyskany SF₆ należy niezwłocznie przekazać do podmiotu, zajmującego się zbieraniem i przetwarzaniem odpadu.

Właściciel odpadu zobowiązany jest do wystawienia Karty Przekazania Odpadu w systemie Bazy Danych o Odpadach ze wskazaniem jednostki przyjmującej odpad. Właściciel odpadu może przetransportować odzyskany SF₆ do miejsca jego magazynowania bez posiadania pozwolenia na transport odpadów.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 32 Ustawy o odpadach właścicielem odpadu w postaci odzyskanego sześciofluorku siarki jest firma serwisowa, dokonująca czynności odzysku.

Odzyskany SF₆ należy niezwłocznie przekazać do podmiotu, zajmującego się zbieraniem i przetwarzaniem odpadu.

Właściciel odpadu zobowiązany jest do wystawienia Karty Przekazania Odpadu w systemie Bazy Danych o Odpadach ze wskazaniem jednostki przyjmującej odpad. Właściciel odpadu może przetransportować odzyskany SF₆ do miejsca jego magazynowania bez posiadania pozwolenia na transport odpadów.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych rozdzielnice elektryczne, które spełniają przynajmniej jeden z poniższych warunków:

• ich zbadany poziom wycieków jest zgodnie ze specyfikacją techniczną producenta mniejszy niż 0,1 % rocznie i są one odpowiednio oznakowane;
• są wyposażone w przyrząd do monitorowania ciśnienia lub gęstości;
• zawierają mniej niż 6 kg fluorowanych gazów cieplarnianych;
• nie podlegają kontroli szczelności.

Jednocześnie urządzenia te nie podlegają obowiązkowi rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów i konieczności prowadzenia Kart Urządzeń.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych operatorzy rozdzielnic elektrycznych zawierających fluorowane gazy cieplarniane w ilościach 500 ton ekwiwalentu CO₂ lub większej i zainstalowanych od dnia 1 stycznia 2017 r., zapewniają, aby urządzenia te były wyposażone w system wykrywania wycieków.

System wykrywania wycieków musi alarmować operatora lub firmę serwisową o każdym wycieku.

Systemy te muszą być kontrolowane co najmniej raz na 6 lat w celu zapewnienia ich właściwego działania.

Zgodnie z art. 10 ust. 11 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych każdy podmiot, który zleca czynność serwisową innemu podmiotowi zobowiązany jest upewnić się, że podmiot posiada certyfikat niezbędny do wykonania wymaganych czynności.

Wymóg ten dotyczy również usługi odzysku gazu SF₆ z urządzeń.

Wymóg ten nie dotyczy kontroli szczelności.

Art. 12 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych nakłada obowiązek etykietowania pojemników oraz urządzeń zawierających SF₆.

Dokładne informacje, które powinna zawierać etykieta są określone w art. 12 ust. 3 wyżej wymienionego rozporządzenia.

Te same informacje muszą też być zawarte w instrukcji obsługi urządzenia!

Jeśli pojemnik zawiera SF₆ pochodzący z recyklingu lub regenerowany to etykieta musi o tym informować.

Regeneracja gazu SF₆ (czyli zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 – przetworzenie odzyskanego F-gazu w celu osiągnięcia właściwości odpowiadających właściwościom substancji pierwotnej) jest możliwa w przypadku wystąpienia takich zanieczyszczeń jak wilgoć, powietrze, CF₄, produkty rozpadu. Regeneracja powinna być wykonywana zgodnie z zaleceniami normy PN-EN IEC 60480. W przypadku usuwania powietrza z gazu SF₆, norma zaleca wykorzystanie procesu kriogenicznego, polegającego na znacznym obniżeniu temperatury SF₆, umożliwiającej jego skroplenie. W takiej sytuacji powietrze zawarte w SF₆ wciąż pozostaje w stanie gazowym i zostaje odpompowane znad ciekłego sześciofluorku siarki. Taki proces pozwala na przywrócenie sześciofluorkowi siarki parametrów pierwotnych, zgodnych z normą PN-EN IEC 60376.

Zgodnie z art. 18, ust. 2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji i magazynowaniu gazów, napełnianiu zbiorników gazami oraz używaniu i magazynowaniu karbidu (Dz.U. 2004 nr 7 poz. 59), zbiorniki przenośne, z wyjątkiem zbiorników przenośnych do acetylenu rozpuszczonego, przekazywane do napełnienia, powinny mieć nadciśnienie gazu co najmniej 0,5 bara.

Pozostawianie niewielkiego nadciśnienia (tzw. gazu resztkowego) ma za zadanie zapobiec przedostawaniu się do wnętrza butli powietrza, wilgoci i innych zanieczyszczeń.

Zgodnie z art. 4 ust. 3. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, kontrolę szczelności rozdzielnic elektrycznych należy dokonywać z następującą częstotliwością:

Raz na 12 miesięcy	136,8 t CO2 eq SF6 do < 500 t CO2 eq SF6 czyli 6 kg SF6 do < 21,9 kg SF6 (jeśli zainstalowany detektor wycieków)
Raz na 6 miesięcy	136,8 t CO2 eq SF6 do < 500 t CO2 eq SF6 czyli 6 kg SF6 do < 21,9 kg SF6 (jeśli nie ma detektora wycieków) oraz 500 t CO2 eq SF6 i więcej czyli 21,9 kg SF6 i więcej (jeśli zainstalowany detektor wycieków)
Raz na 3 miesiące	500 t CO2 eq SF6 i więcej czyli 21,9 kg SF6 i więcej (jeśli nie ma detektora wycieku gazu)

 

Należy jednak pamiętać, że rozdzielnice elektryczne nie podlegają kontroli szczelności jeśli spełniają przynajmniej jeden z poniższych warunków:

a) ich zbadany poziom wycieków jest zgodnie ze specyfikacją techniczną producenta mniejszy niż 0,1 % rocznie i są one odpowiednio oznakowane;

b) są wyposażone w przyrząd do monitorowania ciśnienia lub gęstości; lub

c) zawierają mniej niż 6 kg fluorowanych gazów cieplarnianych.

Zgodnie z art. 3 ust. 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, po dokonaniu naprawy usuwającej nieszczelność,  należy dokonać kontrolę szczelności w ciągu 1 miesiąca, aby uzyskać pewność, że naprawa była skuteczna.

Za naprawę nieszczelności odpowiada operator urządzenia, który zobowiązany jest zapewnić naprawę bez zbędnej zwłoki.

Do dokonania kontroli szczelności rozdzielnic elektrycznych napełnionych SF₆ nie ma obowiązku posiadania certyfikatu dla personelu.

Zgodnie z art. 14 ust. 2. Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, obowiązek prowadzenia dokumentacji należy do operatora urządzenia. Serwisant może obsługiwać niezarejestrowane urządzenie bez konsekwencji prawnych.

Odpowiedzialność za brak karty w systemie CRO ponosi jednie operator urządzenia.

Zgodnie z art. 39 Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową i niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych każdy podmiot stosujący lub dokonujący odzysku SF₆ jest zobowiązany do złożenia do dnia 28 lutego za rok poprzedni raportu do Bazy Danych ze Sprawozdań.

Raportowanie do BDS dotyczy firm serwisowych (ale również operatorów rozdzielnic i innych podmiotów) jeśli:

• przywożą SF₆ z UE lub spoza UE lub wywożą SF₆ do UE lub poza UE
• przywożą rozdzielnice zawierające SF₆ z UE lub spoza UE lub wywożą je do UE lub poza UE
• stosują SF₆ w produkcji rozdzielnic lub innych procesach
• dokonują recyklingu, regeneracji lub zniszczenia SF6
• dokonują serwisu urządzeń zawierających SF₆

Tak, odzysk, recykling i ponowne napełnienie urządzenia gazem SF₆ musi zostać wykazane w sprawozdaniu w Bazie Danych Sprawozdań.

W takim przypadku należy uzupełnić punkt 6. „Odzysk, recycling, regeneracja lub zniszczenie we własnym zakresie” w polu „Odzysk” oraz w polu „Recykling” oraz pkt 5. „Zastosowanie” w polu „Konserwacja lub serwisowanie stacjonarnych/ruchomych rozdzielnic elektrycznych” – rodzaj „Substancja odzyskana, poddana recyklingowi lub regenerowana”.

Sprawozdanie w Bazie Danych Sprawozdań wypełnia się raz do roku, do dnia 28 lutego za rok poprzedni.

Opłata za emisję sześciofluorku siarki jest co roku ogłaszana przez Ministra Klimatu.

Za rok 2021 opłata widnieje w obwieszczeniu Ministra Klimatu z dnia 9 września 2020 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2021. Należy jej szukać w załączniku nr 2.